Huishoud kaarten

Oud, maar toch actueel

Cornelis Jetses, de illustrator die van 1873-1955 leefde, is nog steeds niet weg te denken uit de moderne tijd. De plaatjes zijn prachtig en nostalgisch, juist daarom zijn ze zo nog steeds een aangename verrassing, voor ouderen maar ook voor kinderen. Een mooi voorbeeld is die van een tafereel in de tuin. Een moeder wast het hondje in de teil op de tafel, haar zoontje staat ernaast en trekt haar aandacht.

Aan de kleding kun je zien hoe lang het geleden is, maar het maakt het niet minder aantrekkelijk, integendeel. Met de deur en het raam op de achtergrond, is het heel pittoresk. Wel ziet het eruit alsof de huishouding onder controle is, alhoewel de zoon des huizes haar probeert er vanaf te houden.

Een soortgelijke afbeelding van dezelfde illustrator is eveneens van een moeder, die binnen de was doet in te tobbe, met een sopje op een wasbord. Haar dochter buiten vraagt haar aandacht door het open raam.

Het is opvallend, de overeenkomst, de moeder doet het huishouden en tegelijkertijd wordt er aandacht van de kinderen gevraagd. Hieraan ziet iedereen dat er niets nieuws onder de zon is.

Als er een veel illustraties heeft gemaakt rondom het huishouden, is het Fiep Westendorp wel. Alles wordt er in teruggevonden, orde maar ook chaos, serieus, maar ook humor. Echter, de wanorde en de luchtigheid overheersen altijd in de illustraties. Er komen veel illustraties van huishoudens uit de boeken Pluk van de Petteflet, Jip en Janneke, maar ook algemene zwart-witkaarten die ook aan volwassenen kunnen worden gestuurd.

Een geschikt geboortekaartje is een van Fiep Westendorp, een jongetje uit de Petteflet haalt met een ragebol een spin weg, of tenminste, dat probeert hij. Het is te zien dat het niet goed afloopt.

Met een afbeelding van de Petteflet zelf, zie je natuurlijk meteen heel veel huishoudens, hoofden die uit de ramen steken, een heel vrolijk gezicht. Daarom is zo’n kaart een leuke decoratie, overal. In de gang, de keuken, de kinderkamer etc.

De postkaart met Jip en Janneke die de afwas doen, of als ze gewoon in de kamer zitten met de hond en de poes, een echt huiselijk tafereel. Dan is er nog eentje van dezelfde figuren in een chaotische situatie, compleet met emmers, trapjes, zwabbers en vegers, vol humor!

Van dezelfde illustratrice is er nog een luchtige en humoristische, chaotische postkaart te krijgen. Een vrouw die in het midden van de chaos staat, met een doek om het hoofd geknoopt tegen het stof, die niet weet waar ze beginnen moet. Deze kaart is zwart/wit.

Niet alleen vrouwen!

Helaas, de meeste personen in de afbeeldingen rondom huishoudens, zijn vrouwen. Maar er is een postkaart met de foto van een man, die stofzuigt, een foto van Teun Hocks. Het grappige aan deze foto is dat het gaat om een kring van zwarte voetstapjes op het tapijt. Juist de eenvoud is de kracht van deze kaart!

Ook het verschil tussen man en vrouw komt aan de orde bij Fiep Westendorp. Een kaart, eveneens zwart/wit met een vrouw in een vogelkooi, met een bezem en een zwabber. De titel luidt: ‘wat moet een vrouw met een mannenberoep?’

Nog een postkaart uit deze serie is ‘huisvrouw is geen beroep, maar zij moet alles’. Op deze kaart, eveneens zwart/wit, staat een vrouw met alle huishoudelijke hulpmiddelen in haar handen, zoals een gieter, een bezem, een stoffer etc. Dan is er een kaart met een knipoog van deze illustratrice, een bruidspaar, waarvan de bruidegom een bezem in zijn handen heeft.

Er is van alles te interpreteren als het gaat om de foto van Ines Tartler, een jonge vrouw, het haar voor het gezicht dus onherkenbaar, in een bloot topje en rokje gehuld, met schoonmaakhandschoenen aan. Zij staat in een vuile badkamer of douche. Alsof het een protest is tegen de rol van de vrouw in de schoonmaak.

Modern

Moderne vormgevingen van het huishouden, deze zijn er uiteraard ook. Zoals een afbeelding van Theo van Doesburg, met een huis dat feitelijk ‘omgekeerd’ is, het dak wijst naar beneden en de gekleurde vlakken, laat zien dat er ook moderne weergaven zijn van het fenomeen huishouden.  

Ouderwets

Die zijn er uiteraard ook. Een van Leonard Huijskens bijvoorbeeld, een schilderij van zijn eigen geordende huiskamer, die tevens sfeer en warmte uitstraalt. 

Er is een schilderij, anoniem, van een ouderwetse klassieke bijkeuken, er zijn geen mensen of dieren in afgebeeld. 

Een afbeelding uit de 19e eeuw, van Anton Mauve, toont een vrouw voor een klein boerenhuisje. Qua tijd maakt het niet veel uit met een schilderij van een vrouw die aan het borduren is, van Martinus van Regteren. 

Of die van Maria Austria, uit de 20ste eeuw, een zwart/witte foto van een vrouw die een koperen deurbel poetst.

Anders

Een hele ‘basic’ foto van het huishouden is van Pieter Bijwaard, een zwart/witte foto van keukengerei van roestvrijstaal, dat hangt aan een keukenmuur. Het rek is slechts gedeeltelijk te zien, heel erg basic dus. 

Dan nog een foto van houten knijpers met als titel: ‘zat ‘m wel te knijpen’, van Paul Baars. Een leuke kaart voor diverse gelegenheden.

Misschien wel de meest unieke kaart als het gaat om het huishouden, is van Melle. De titel is ‘het keukentje’, het is een combinatie van de klassieke keuken, maar met abstracte en concrete vormen. De vrouw staat feitelijk op het aanrecht en zij is omringd met de lucht en wolken in prachtige kleuren. Zo wordt het huishouden nog mooi ook.

Daarom, bekijk en bestel, bij artunlimited.com.