Oude sinterklaaskaarten

Traditie

Het Sinterklaasfeest kent een eeuwenoude traditie. We weten bijvoorbeeld dat Jan Steen al in 1665 een schilderij maakte met de titel ‘De Sinterklaasviering’. Oorspronkelijk kwam Sinterklaas waarschijnlijk alléén, zonder knecht, met cadeaus bij kinderen op bezoek. De onderwijzer en schrijver Jan Schenkman was waarschijnlijk de eerste die in 1850 bij Sinterklaas een knecht bedacht heeft. Wat later een Zwarte Piet werd en nog weer later meerdere Zwarte Pieten.

Alhoewel er tegenwoordig discussie is over de naam en het uiterlijk van Zwarte Piet bevatten de meeste plaatjes hier - vanuit de traditie – wel de namen en kleur van Zwarte Piet. Sinterklaas is ook op andere manieren met zijn tijd meegegaan. Waar er vroeger nog gedreigd werd dat stoute kinderen met de roe geslagen worden en meegenomen in de zak naar Spanje is dat in onze tijd niet meer aan de orde. Sinterklaas is nu vooral een kindervriend.

De stoomboot uit Spanje

De aankomst van Sinterklaas met zijn boot uit Spanje is het eerste hoogtepunt en markeert het begin van een leuke spannende tijd die duurt tot het Sinterklaasfeest op 5 december. Hij wordt verwelkomd door talloze kinderen op kades en in de straten waar hij aankomt en op zijn schimmel met zijn Pieten door de stad trekt. Zwarte Pieten die gekke dingen mogen doen die normaal gesproken niet mogen. Zoals koppeltje duikelen, in bomen hangen en lekkernijen uitdelen: pepernoten en taaitaai, roze en witte schuimpjes in de vorm van Sinterklaas, kruidnoten, chocolade munten in zilveren of gouden wikkels. Snoep dat je niet hoeft te bewaren maar meteen mag opeten.

Vol verwachting

De spanning vooraf, Sinterklaas die op zijn schimmel met zijn Pieten over de daken onderweg is met cadeautjes. Een varken en figuren van marsepein en speculaas. in de etalages van de bakkers en bewegende Zwarte Pieten. Of - wanneer je wat ouder bent - er misschien zelf aan meedoen. Een lootje trekken en een cadeau voor iemand kopen op basis van een wensenlijst. Een surprise maken en ploeteren op een gedicht. Dat hoogstpersoonlijk moet zijn. Passend bij de ontvanger en het cadeau, hoe groot of klein het ook is. Met rijmen hoef je het niet al te moeilijk maken.

Het schoen zetten

De wortel die je voor het paard, de schimmel van Sinterklaas, in een schoen bij de haard hebt gezet of - lang geleden - een klompje met hooi, is ’s morgens vroeg opeens vervangen door een cadeautje of iets lekkers.

Pakjesavond

Een stevige klop op het raam waarmee de Sinterklaasavond begint. Of een gehandschoende hand die pepernoten om een hoek gooit. De avond waarop iedereen geschenken krijgt, meestal met een surprise en gedicht. Pakjes die opeens door de schoorsteen gekomen zijn, in een teil buiten in de tuin staan of in een mand in de gang. Pakjes met namen erop. Zo knap, precies voor alle mensen die het hier met elkaar vieren. Allemaal geregeld door de Goedheiligman en zijn Pieten. En een chocoladeletter die hetzelfde is als de eerste letter van je voornaam. Soms is Sinterklaas ook zelf aanwezig. Al lijken zijn schoenen vaak verdacht veel op die van een oom.

Het Grote Boek

In zijn Grote Boek houdt de Sint bij wat je het afgelopen jaar hebt meegemaakt. Of je – met oog op een eventuele beloning - goed je best hebt gedaan en of je al of niet lief bent geweest bent.

Een illustratie van Sinterklaas op een postkaart

Op de meeste postkaarten zie je Sint en Piet getekend als stripfiguren. In winterse plaatjes met kale takken in de bomen, schuine daken, met een volle maan of een sikkelmaantje. Binnenshuis lijkt het warm. Het licht in de huizen is warm ten opzichte van de koude omgeving. Sinterklaas heeft een witte baard, draagt een witte jurk, witte handschoenen, een rode mantel - zijn tabberd - met gouden biezen en een rode mijter met een gouden of geel kruis. En een gouden staf. De Pieten dragen fluwelen pakken met korte pofbroeken en kousen in bonte kleuren rood, groen, geel en blauw of paars. Soms ligt er sneeuw, soms stormt en regent het. Soms is alleen Sinterklaas afgebeeld, dan weer zie je vooral kinderen achter een vensterbank wachten.

Illustraties worden individueel - met de hand getekend en hebben daarom vaak een herkenbare stijl. Bekende illustratoren, van wie hier oude Sinterklaaskaarten te vinden zijn, zijn Cornelis Jetses (1873-1955), Rie Cramer (1887-1977) en Dick Vendé. Sommige postkaarten zijn voorzien van de tekst ‘Groeten van Sinterklaas’. Weer andere hebben titels die afkomstig zijn uit de Sinterklaasliedjes die ze illustreren, zoals ‘Zie de maan schijnt door de bomen…’, ‘…, gooi wat in m’n schoentje’, ‘Sint-Nicolaas …, breng ons vanavond een bezoek’, ‘En strooi dan wat lekkers in de één of and’re hoek.’ en ‘… Dank u, Sinterklaasje’.

Een foto van Sinterklaas op een postkaart

De collectie bevat een aantal foto’s van Sinterklaas, soms met één of meer Zwarte Pieten. Vanaf de aankomst met de stoomboot uit Spanje tot bij de kinderen thuis.

Oude Sinterklaaskaarten

zijn leuk om te verzamelen of te versturen alsof Sint ze persoonlijk heeft geschreven. Of één van zijn Pieten. Met een toepasselijke boodschap erop voor de ontvanger. Of om op Pakjesavond bij een cadeau te doen met een gedicht achterop.

Anoniem of A.N.B.-kaarten

Van veel oude Sinterklaas kaarten is de auteur anoniem of niet bekend en ook niet meer te achterhalen. Maar al deze kaarten zijn zeer de moeite waard om te kunnen bekijken en bestellen!